Slovenya Cumhurbaşkanı Borut Pahor, Batı dünyasının Kırım’ın ilhakına reaksiyon göstermeyerek kusur yaptığını belirterek “Bence Kırım’ın ilhakından sonra bir kusur yaptık. Ortada birtakım yaptırımlar vardı, hakikat lakin o kadar. Radikal bir yaptırım paketi değildi. Bu, (Rusya Devlet Lideri Vladimir) Putin için istediğini yaptığında kıymetsiz sonuçlar alabileceğini gösteren yanlış bir sinyal oldu” dedi.
Resmi ziyaret kapsamında Ankara’ya gelen Pahor, ikili alakalar, bölgesel mevzular ve global gelişmelerle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Pahor, 13. Büyükelçiler Konferansı’nda yaptığı konuşmada kullandığı, “AB ve Batı, Ukrayna’daki savaşın yükünü taşımalı ve bu sorunları çözmek için adım atmalı” tabirlerine açıklık getirdi.
Batı’nın savaş karşısında gösterdiği birlik ruhunun kendisini memnun ettiğini tabir eden Pahor, “Bence Kırım’ın ilhakından sonra bir kusur yaptık. Ortada birtakım yaptırımlar vardı, yanlışsız ancak o kadar. Radikal bir yaptırım paketi değildi. Bu, (Rusya Devlet Lideri Vladimir) Putin için istediğini yaptığında değersiz sonuçlar alabileceğini gösteren yanlış bir sinyal oldu. Bu nedenle 24 Şubat’ta bu yanlışı tekrarlamamak istedik” diye konuştu.
Pahor, Ukrayna savaşının başlamasıyla Rusya’ya karşı daha sert yaptırım paketlerinin uygulamaya konduğuna işaret ederek “Daha sert yaptırım paketi ortaya koyduk ve birliğimizi koruduk. Gerçek, bu tabirleri (Konferanstaki ifadeleri) kullandım. Burada omuzlarımızda büyük bir yük var ancak dayanışma içindeyiz” değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna’nın Batı tarafından yalnız bırakılmadığını da söyleyen Pahor, “Başkan Putin bizim bu türlü olacağımızı beklemiyordu” dedi.
Pahor, kendisinin de Putin’den savaş kararı beklemediğini belirterek, “Şaşırdım ve hayal kırıklığına uğradım zira bir Başbakan ve Cumhurbaşkanı olarak Putin’le daha yeterli alakalara sahip olmak için çok çalıştım” diye konuştu.
Ukrayna’nın Rusya karşısında yalnız bırakılmaması için Batı’nın elinden gelen her şeyi yapması gerektiğini de kaydeden Pahor, şunları söyledi:
“Yardım etmeli ve adil barışın sağlanması için gözü açık olmalıyız. Şu noktada bu türlü bir barışın olacağını sanmıyorum lakin olacak. Umarım yakın vakitte olur. Şu an yalnızca Ukrayna’nın, Ukrayna hükümeti ve Cumhurbaşkanının siyasi iradesini takip etmeliyiz. Fakat fırsat ortaya çıktığında da adil bir barış imkanını kaçırmamalıyız.”
“BAZI ÜLKELER RUSYA’NIN DİREKT BASKISI ALTINDA”
Pahor, savaş karşısında birlik olduklarını vurgulayarak, “Bu, şu an yapabileceğimiz tek şey. Elimizde çok fazla seçenek yok. Ukrayna hükümetine, Cumhurbaşkanına ve halkına sonuncu amacımız olması gereken adil barış yolunda bu saldırganlık karşısında egemenliklerini müdafaaları için takviye vermeliyiz. Daha sonrasında da iki tarafı da uğraşlarını barışçıl bir formda bu sorunu çözme konusunda ikna etmeliyiz” değerlendirmesinde bulundu.
Balkanlar’ın da gibisi çatışmalardan çok çektiğini söz eden Pahor, NATO ve AB’deki muhataplarının dikkatini uzun vakittir Batı Balkanlar’da yaşananlara çekmeye çalıştığını söyledi.
Pahor, “Bazı ülkeler Rusya’nın direkt baskısı altında” diye konuştu.
Sırbistan’ın, Batı Bloku’nun ve AB’nin yaptırımlarını uygulayıp uygulamama konusunda büyük baskı altında olduğunu vurgulayan Pahor, Sırbistan’ın AB üyelik sürecinin sürdüğünü hatırlatarak Batı Balkan ülkelerinin AB’ye iştirak sürecinin hızlandırılması gerektiğini savundu.
Pahor, Sırbistan da dahil, tüm ülkelerin hangi tarafta durduğunu göstermesi açısından da AB üyeliğini önemsediğini belirterek, “Eğer Sırbistan öbür tarafta durmayı seçerse Bosna Hersek’teki Sırp Cumhuriyeti’nin geleceği de farklı bir ivme kazanabilir” dedi.
Tüm Batı Balkan ülkelerini en kısa vakitte AB’de görmek istediğini belirten Pahor, “Tek tahlil, AB üyelik sürecini hızlandırmaktır. Bence AB daha fazlasını yapmalı. Gibisi bir süreci Kosova ile Sırbistan ilgilerinde de görüyoruz, seçimlerin tasayla beklendiği Bosna Hersek’teki kimi etnik kümeler ortasındaki tansiyonda de. Uzun vadede bu problemlerin tahlili için tek yol AB üyeliği sürecini hızlandırmaktır” sözlerini kullandı.
“NATO BEKLEMEYE DEVAM EDERSE BATI BALKANLAR DAHA FAZLA RUSYA’YA MARUZ KALIR”
Pahor, Bosna Hersek’in NATO’ya iştirakinde da gibisi bir hızlandırmanın olması gerektiğini belirterek şöyle devam etti:
“Bosna Hersek’in bir sonraki NATO üyesi olmasını istek ediyorum. Bosna’nın NATO üyeliği Batı Balkanlardaki gelişmelerdeki değişikliğin yaşanması için değerli.”
Bosna Hersek’e yıl sonuna kadar AB’ye aday ülke statüsü verilmesi için de çalıştığını kaydeden Pahor, Kuzey Makedonya ve Arnavutluk’un müzakerelere başlamasının ise Batı Balkanlar için değerine vurgu yaptı.
Pahor, Batı Balkanlar’da sorunlar kadar fırsatlar olduğuna da dikkati çekerek, “Bölge ya bir tarafa ya da öteki tarafa gidecek. Bu noktada NATO’nun yapacakları büyük kıymet taşıyor. Şayet beklemeye devam ederse Batı Balkanlar daha fazla Rusya’ya maruz kalır ve sorunlar ortaya çıkabilir” diye konuştu.
“ŞÜKÜRLER OLSUN Kİ TÜRKİYE BİR NATO ÜLKESİ”
Türkiye’nin stratejik değerine de değinen Pahor, 2011 yılında Türkiye ile Slovenya ortasında imzalanan Stratejik İştirak Evrakının iki ülkenin birbirine verdiği kıymete işaret ettiğini söyledi.
Pahor, Türkiye ile AB ortasında müzakerelerin sürdüğünü hatırlatarak “Şu an biraz yavaş ilerlediğini biliyorum. Yeniden de Türkiye’yi bize olabildiğince yakın tutmanın değerli olduğunu düşünüyorum. Şu an Türkiye ile Brüksel ortasında çok uygun bağlantılar var. Cumhurbaşkanınız ve hükümet, Ukrayna ve Rusya ortasında arabuluculuk konusunda eksiksiz bir iş çıkarıyor ve bence burada yalnızca Avrupa için değil tıpkı vakitte üçüncü ülkeler için de kimi sonuçları elde ettikleri için hükümetinize ve Cumhurbaşkanına müteşekkir olmalıyız” sözlerini kullandı.
AB-Türkiye ilgilerinin uygun seviyede olmasını desteklediğinin de altını çizen Pahor, “Türkiye çok kıymetli. Jeopolitik olarak da çok değerli. Şükürler olsun ki Türkiye bir NATO ülkesi. Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın iki ülkenin üyeliği konusunda bir mutabakata imza atmış olmasını da NATO’nun geleceği açısından önemsiyorum” değerlendirmesini yaptı.
Pahor, tarafların farklı görüşlere sahip olsa da yeterli bağlantıları sürdürmesi gerektiğini kaydederek,“Türkiye’nin rolünü küçümsemiyorum. Kimse Türkiye’nin rolünü küçümsemiyor. Demokrasi, hukuk ve özgür medyayla ilgili bir tartışma var lakin bu yalnızca Türkiye ile AB ortasında bir tartışma değil tıpkı vakitte AB içinde de bir tartışma konusu” dedi.
Huzur içindeki bir Avrupa için adil paylaşımın değerli olduğuna da dikkati çeken Pahor, Türkiye’nin de bu paylaşımı hak ettiğini vurguladı.
“BELGRAD İLE PRİŞTİNE ORTASINDA YAPILACAK BİR BARIŞ MUAHEDESİ YALNIZCA İKİ ÜLKEYİ DEĞİL TÜM BÖLGE İÇİN ÖNEMLİ”
Pahor, Kosova ve Sırbistan ortasında yaşanan tansiyon üzere kimi ülkeler ortasında çözülmemiş meselelerin tüm tarafları şad edecek biçimde çözme konusunda ise şunları söyledi:
“Kosova ve Sırbistan ortasında diyaloğu en başından beri destekliyorum. Sıkıntı bir mevzu lakin şu an taraflar ortasında çok büyük bir itimat sorunu var. İki tarafla da temas halindeyim ve bu itimat eksikliğiyle ne kadar sıkıntı olduğunu görüyorum. Yakın vakitte daha da büyümesinden korktuğumuz bir olay yaşandı. Güçlü bir diyalog yoksa bu üslup tansiyonu yükseltebilecek olayların yaşanma riski de her vakit olur. Şu an güçlü bir diyalog yok. Ben tarafları ellerinden gelenin en uygununu yapmak için teşvik etmeye çalışıyorum zira Belgrad ile Priştine ortasında yapılacak bir barış mutabakatı yalnızca iki ülkeyi değil tüm bölgenin barış ve istikrarı için de kıymetli.”
Pahor, Batı Balkanlarda diyaloğu artırmak için Brdo-Brijuni sürecini başlattıklarını anımsatarak, şunları söyledi:
“Eylül ortasında Slovenya, Hırvatistan, Sırbistan, Kosova, Bosna Hersek, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Arnavutluk başkanları buluşacak. Şu ana kadar hepsi iştirakini bildirdi. Burada bir uzlaşma ve Batı Balkanlar’ın barış ve güvenliğini sağlamak için elimden gelenin en güzelini, AB ile müzakereleri en süratli biçimde sürdürme isteğiyle yapacağım.”