Türkiye’yi sarsan büyük sarsıntılar sonrası gözler İstanbul’a çevrildi. Kentte yapı stoku tartışılırken uzmanlar kritik noktalarda bulunan köprü, üst geçit ve viyadüklere dikkat çekiyor. Çökmeleri konusunda muhtemel zelzelede yardımın ulaşmasına pürüz olacak yapıların güçlendirilmesi gerektiğine vurgu yapılıyor. Maltepe’de D100 Karayolu üzerinde bulunan kavşak köprüsü de o noktalardan bir tanesi. Köprünün paslı ve eğrilmiş demirleri, çatlak duvarları ve betonundan ortaya çıkan midye kabukları sonrası İBB’ye şikayet yağdı.
“Köprülerin kirişlerinin aşağıya düştüğü durumlar oldu”
İstanbul Teknik Üniversitesi Yapı Gereçleri Laboratuvarı Sorumlusu İnşaat Mühendisi Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Gölcük sarsıntısında viyadüklerin üzerindeki köprülerin kirişlerinin düştüğünü belirterek, “Viyadük üzere gördüğünüz yerlerde köprüler var. Viyadük perdelerinin üzerinde köprülerin kirişleri var. O köprü kirişlerinin üzerinden de taşıtlar geçiyor. Zelzele salınımları olduğunda vakit viyadüklerin üzerindeki köprülerin kirişlerinin aşağıya düştüğü durumlar oldu. Bu düşmeler olduktan sonra buralarda tedbir almak için çalışmalar yapıldı. Bu köprü kirişlerinin kenarlarına yerinden kaymasın düşmesin diye çelik profiller ile kayma önleyici eleman montajı yapıldı. 99 zelzelesinde bu kirişlerin bir kısmı yerlere düştü, mesnet dediğimiz kirişlerin oturduğu yerler aşağıya düştü. Kırılma olmadı, zelzele salınımında kirişler aşağıya düştü. Bu olayların yaşanmaması için kirişlerin tutturulması gerektiği için tedbirler alındı” dedi.
“Buralar elden geçirilirse ömrü uzun köprüler haline getirilir”
Prof. Dr. Hasan Yıldırım, Marmara ve İstanbul’da olması beklenen sarsıntısı hatırlatarak, Maltepe kavşak köprüsünün yıprandığını lisana getirdi. Yıldırım, köprünün incelenip düzgünleştirme ve güçlendirme yapılması gerektiğini belirterek, “Burada ise beton yüzeyinde yıpranmalar var. Yıpranma olan yerlerde açılmalar var, açılma olan yerlerde de demirlerin paslandığını görüyorum. Bu üzere köprülerin ne kadar varsa incelenip elden geçirilmesi, gerekiyorsa onarılması lazım. Bunlar yapılmazsa ömürleri daha kısa olacak. Bu demir pasları temizlenecek, çaplarda eksilmeler varsa uygunlaştırılması gerekecek. Bu yapacağımız tamirler yıpranmış yerlerin uygunlaştırılması manasına gelir. Buralardan karotlar alınabilir, demirleri incelenebilir, çap eksilmesi varsa güzelleştirme haricinde güçlendirme de yapılabilir. Uygun ki burayı görmüşsünüz. Buralar elden geçirilirse ömrü uzun köprüler haline getirilir. Zelzele olduğunda bu kirişlerin aşağıya düşmesi sorun olur. Yüzeyi yıpransa bile sorun olmaz fakat üzerindeki kirişlerin düşmemesi gerek. Burası dön tesirinden çözülmüş. Yağmur sularının tesadüf etmesiyle buz tutmasıyla dökülmüş yerler olarak görülüyor. Bu yalnızca soğuk havada suyun buz tutmasıyla dökülebileceği üzere tuz tesiriyle yüzey soyulmuş. Soğukta ıslanmış yerin buz tutarak parçalanmış olduğunu gösteriyor. Köprünün ana perdesinin elden geçirilip güzelleştirilmesi lazım, yapılmasa vakitle demirler eksilir sarsıntı açısından riskli duruma gelir” diye konuştu.
“Maalesef burası dış etkenlere çok açık kalmış”
Jeofizik Yüksek Mühendisi Sarper Celasun ise, “Yerin zelzelesi büyütmesi ve yapının sarsıntı sırasında rezonansa girmesine bakıyorum. Maalesef burası dış etkenlere çok açık kalmış. Bunlardan ötürü içerisinde paslanmalar olmuş. Beton kalitesi düşmüş sorunlu bir yapı. Bir yapının sarsıntıda ne olurunu tam olarak söylemek için yerde nasıl tesir edeceğini de söylemek gerek. Yerin sarsıntıda nasıl çalkalanacağına bakmamız gerek. Yapının bulunduğu yerin sarsıntısı ne kadar büyüttüğüne bakıyoruz. Yerde ölçümleri alıyoruz. Burada gördüğünüz açılmalar ve içerisindeki deniz kabukları beton kalitesinin düşük olduğunu gösteriyor. Dış etkenlere de maruz kalarak artık parçalandığını görüyoruz. Demirler yaprak üzere dökülmeye başlamış. Bu demirlerin dayanımından artık kelam edilemez. Bu yapı açıkçası çok sıhhatsiz kesinlikle incelenmesi tekrar yapılması gerek. Bu ultrason aygıtı ile duvarlara ziyan vermeden betonun niteliğini ölçeceğiz. Betonun içerisine yüksek frekanslı ses dalgası göndererek betona ziyan vermeden ölçmüş oluyoruz. Beton içerisindeki sismik yüksek frekanslı ses dalgalarının varış vakitlerine bakıyoruz. Ne kadar çabuk ses dalgası alıcıdan vericiye süratli giderse beton kalitesi o kadar yüksek oluyor. Burada vakti okuyoruz. Şu an beton kalitesi hayli düşük. Yalnızca yapı değil yer de bu bahiste çok kıymetli. İkisinin birden kıymetlendirilmesi lazım ancak sıhhatsiz yapılar bunun üzere içerisinde deniz kumu kabuğu olan yapılar esasen riskli” halinde konuştu.
“Anadolu Yakasında birçok köprüde bu türlü manzaralar var”
İşe gitmek için burada her sabah toplu taşıma beklediğini belirten Fatma Akçay, “Felaket, hiç iç açıcı değil. Bir birçoklarında var. Anadolu yakasında birçok köprüde bu türlü imgeler var. Daha hassas olmaları lazım. İnsan canının bu kadar ucuz olduğunu düşünmüyorum” dedi. Can Uzun, “Görüldüğü üzere bir şey anlatmaya gerek var mı? Yıkık, yakında çöker zati bir şey demeye gerek yok” diye konuştu.
Enes Dalkılıç “Paslı demirler var. Sarsıntı konusu gündemdeyken duvarlara çimler asacaklarına buraları onarmaları lazım” dedi.
İBB’den ise açıklama yapılmadı.