Sivas’ta baharatçılık yapan Emin Şarkışla, peş peşe gelen artırımlar nedeniyle insanların artık baharatsız yemek yapmaya başladığını belirterek, “Ben yemeğime pul biber yahut karabiber koymayabilirim. Salçasız yemek olur mu? Yapıyorlar artık. Beşerler baharatsız yemek yapmaya başladı. Makarnayı artık sade yiyorlar soslu yemiyorlar. Bu halde oldu. Esnaf olarak ciromuz düştü” dedi.
“İNSANLAR SALÇASIZ YEMEK YAPMAYA BAŞLADI”
Sivas Çarşıbaşı Mahallesi’nde bulunan halde esnaflık yapan baharatçılar, artan fiyatlardan şikayet etti. Baharatçı Emin Şarkışla, şunları söyledi:
“Baharat fiyatlarının tamamı yükseldi. Esasen birçok ithal eser yüzde 70 kadarı. Bunların içinde Kimyon, karabiber, limon tuzu, susam, Hindistan cevizi, çörek otu bunların tamamı yurt dışından geliyor, tabi doların artması bunlara bayağı bir etken oldu. Başka kümeler Türkiye’de yetişen pul biber, sumak, toz biber bu üslup eserlerde petrol fiyatlarının mazotun artması, işçiliğin artması yüzde 200 oranında bir artış sağladı. Geçen yıla oranla bayağı bir yüksek fiyatlar. Örneğin perakende geçen sene fiyatlar toz biberin fiyatı 50 liraydı şu an 100 lira. Kimyonun perakende fiyatı 60 liraydı şu an 140 lira. Yüzde 200 oranında baharatlarda bayağı bir artış var. Alım gücü şu biçimde oldu. Ben yemeğime pul biber yahut karabiber koymayabilirim. Salçasız yemek olur mu? Yapıyorlar artık. Beşerler baharatsız yemek yapmaya başladı. Makarnayı artık sade yiyorlar soslu yemiyorlar. Bu halde oldu. Esnaf olarak ciromuz düştü. Ticaret bu orta çok problem. Allah sonunu hayretsin. Elektrik fiyatları, dükkân kiraları, her şey de artış oldu. Lakin bizim işlerimiz artmadı şu an. İnsanlarda reaksiyonlu değiller, herkes alıştı.”
“FİYAT ARTIŞLARINDAN ÖTÜRÜ ETİKET KULLANMIYORUZ”
Baharatçı Hayrettin Bozdağ ise şu sözleri kullandı:
“Baharat fiyatlarında son durum çok makûs. 2 ay öncesine nazaran kıyaslarsak yüzde 100 oranında bir artış var, ondan daha geriye gidersek yani 8 ay öncesin de yüzde 100 oranında artırım var. Toplamda bakarsak baharat fiyatlarında yılda yüzde 200 artırım geldi. Pul bibere yüzde 200, kimyona yüzde 200, karabibere yüzde 50, toz bibere yüzde 200, isot ve sumağa yüzde 100, nane, kekik ve reyhana yüzde 200 oranında artırım geldi. Harikulade ve vahim bir enflasyon da artış var. Geçen seneye nazaran halis pul biberin kilosu 30 liraydı artık 120 lira, geçen sene ipek pul biberin kilosu 45 liraydı artık 150 lira ve daha da artacak fiyatlar. İthalat ve ihracat firmalarından daima iletiler geliyor fiyatların artacağı söyleniyor.
“ETİKET KULLANMIYORUZ, ZİRA FİYAT ARTAŞLARINA YETİŞEMİYORUZ, GÜNLÜK ARTIRIM GELİYOR”
Biz zati etiket kullanmıyoruz zira fiyat artışlarına yetişemiyoruz, günlük artırım geliyor. Vatandaşın alım gücü şöyle; fiyat bazında tıpkı ama gram bazında düşük eser alıyor, oda alım gücü düştüğü için. Düşüncelerimiz gecen 2021 yılının eylül ayından beri hiç bitmiyor, zira sattığımız malı, eseri yerine koyamıyoruz düşünce büyük. Bir yandan da dolar bazında ihracat yapan firmalar var. Bu yılki artırım şampiyonu biber salçası, 20 liradan 2 ay içerisinde 75 liraya kadar çıktı. Yüzde 400 oranında artırım geldi, harikulade bir artış var. Bunun da tek sebebi dünyada yaşanan besin krizi, o yüzden Avrupa ülkeleri Türkiye’den mal çekiyor, dolar bazında mal alıyorlar. Burada iki tane büyük yanılgı var. Bir üretim azlığı çiftçinin yaptığı işin maliyetini kurtarmaması. Maalesef bu kasvet 2012 yılından beri yaşanıyor, patlayacağı belirliydi ve patlamış durumda. İkinci sorun ise Türkiye’nin ihracattan mal vermemesi, bu engellenemediği sürece fiyatlarda düşmen üzere bir durum kelam konusu değil. O yüzden devletin, Ticaret Bakanlığı’nın muhakkak bir kota belirlemesi lazım. Yoksa bu gidişle millet aç kalacak.”