ABD Temsilciler Meclisi Lideri Pelosi’nin Hint-Pasifik ülkelerine yaptığı seyahat kapsamında Tayvan’ı ziyaret etmesi, ABD-Çin bağlantılarının yanı sıra piyasalarda da tansiyonu artırdı.
Bu gelişmelerle Asya borsaları sert düşüş görülürken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 2,26, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,4, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,52 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,67 bedel kaybetti.
Jeopolitik tartışmaların merkezinde yer alan Tayvan’da da endeks yüzde 1,56’lık düşüş gösterdi.
ABD ve Çin ortasındaki tansiyon Çin ve Tayvan’ın para üniteleri üzerindeki baskıyı da artırdı. Tayvan doları, Mayıs 2020’den bu yana en düşük düzeylerinde seyretti.
Japon yeninin ise inançlı liman tesiriyle dolar karşısında hafif yükseliş gösterdiği görüldü. Dolar/yen paritesi TSİ 19.00 prestijiyle yüzde 0,53 artışla 132,3 düzeyine çıktı.
NEW YORK BORSASINDA KARIŞIK BİR SEYİR HAKİM
ABD’de New York borsası da Pelosi’nin Tayvan ziyaretine ait gelişmelerle güne düşüşle başlamasının akabinde karışık bir seyir izliyor.
Açılışta Dow Jones endeksi yüzde 0,33, S&P 500 endeksi yüzde 0,35 ve Nasdaq endeksi yüzde 0,66 kıymet kaybetmişti. Lakin S&P 500 ve Nasdaq endeksleri açılışın akabinde üst istikametli bir hareket gösterdi.
Tayvan üzerinden ABD ile Çin ortasındaki tansiyonun yükselmesiyle dolar endeksi ve altında yükseliş görüldü.
Dolar endeksi TSİ 19.00 prestijiyle yüzde 0,47 artışla 105,8 düzeyine yükseldi.
Altının onsu da memleketler arası piyasalarda birebir dakikalarda yüzde 0,35 artışla 1.793,80 dolara tırmandı.
ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi ise üst taraflı bir seyir izleyerek yüzde 2,70 düzeyine çıktı.
AVRUPA BORSALARI DÜŞÜŞLE KAPANDI
Avrupa tarafında, Rusya-Ukrayna tansiyonu, güç krizi ve yüksek enflasyon karşısında Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) atacağı adımlar da gündemin odağındaki yerini korudu.
Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,23, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,42 ve İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,35 paha kaybetti. İngiltere’de FTSE 100 endeksi ise yüzde 0,06 azaldı.
Avro/dolar paritesi ise yaklaşık bir ayın en yüksek düzeyi olan 1,03’ü test etmesinin akabinde düşüşe geçerek yüzde 0,53 azalışla 1,02 düzeyinden süreç gördü.
ABD İLE ÇİN ORTASINDAKİ TANSİYON PİYASALARDA RESESYON KAYGILARININ HAKİM OLDUĞU BİR DEVİRDE ARTTI
Analistler, Çin’in tehditlerine karşın Pelosi’nin Tayvan ziyaretinin piyasalarda tansiyona neden olduğunu belirtti.
Pelosi’nin ziyaretiyle halihazırda gergin olan ABD ile Çin ortasındaki münasebetlerin daha da kötüleşebileceğine dikkati çeken analistler, bölgedeki tansiyonun global ekonomik resesyona ait telaşların olduğu bir periyotta arttığına dikkati çekti.
Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetini taşıyan uçağın Tayvan’a ulaşmasının akabinde Çin tarafından sert açıklamalar geldi.
Söz konusu ziyarete ait Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, “Bu davranış, ateşle oynamak üzere, son derece tehlikeli. Ateşle oynayan kendini yakar.” sözü yer aldı.
Açıklamada, Çin muhalefetine ve protestolarına karşın yapılan ziyaretin “tek Çin” prensibinin ve Çin-ABD diplomatik alakalarının temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’deki taahhütleri önemli formda ihlal ettiği belirtildi.
PELOSİ’NİN TAYVAN ZİYARETİ NEDENİYLE BÖLGEDE ASKERİ HAREKETLİLİK ARTMIŞTI
Pelosi’nin Hint-Pasifik ülkelerine yaptığı seyahat kapsamında Tayvan’ı ziyaret edeceğine ait söylentiler, ABD-Çin münasebetlerinde tansiyona sebep olmuştu.
Çin Savunma Bakanlığı, geçen hafta içinde yaptığı açıklamada, Pelosi’nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde askeri karşılık verebileceği ikazında bulunmuş ve “Pelosi Tayvan’ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak.” sözünü kullanmıştı.
Çin Dışişleri Bakanlığı da mümkün ziyaretle ilgili, “Her çeşit olasılığa hazırlıklıyız. Şayet ABD tarafı ziyarette ısrar ederse egemenliğimizi ve toprak bütünlüğümüzü korumak için güçlü ve kararlı önlemler alacağız.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Olası ziyaret nedeniyle ABD ve Çin ordularının Tayvan yakınlarındaki askeri hareketliliği artmıştı.
82 yaşındaki Pelosi’nin nisanda Tayvan’a yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19’a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin “tek Çin” prensibinin tanımladığı “kırmızı çizginin aşılması” manasına geleceği ikazında bulunmuştu.
Pelosi, 25 yıl ortadan sonra Ada’yı ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri oldu. Daha evvel 1997’de Newt Gingrich, bu vazifesi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.